Wethouder Kurvers liet in het actualiteitendebat vorige week weten dat hij bereid is om ideeën van Recht op de stad over te nemen, zoals het idee om een Rotterdams Sociaal Statuut op te stellen waarin de positie van bewoners bij sloop- en renovatieplannen vastgelegd wordt. We zijn verheugd te horen dat de wethouder zich hiervoor wil inzetten. Ook GroenLinks en PvdA spraken zich in het debat positief uit over een stedelijk Sociaal Statuut.

Het actualiteitendebat op donderdag 24 juni werd gevoerd naar aanleiding van de VN-brief over mensenrechtenschendingen door het woonbeleid en specifiek de sloop van de Tweebosbuurt. Tijdens het debat is veel gesproken over het gebrek aan zeggenschap voor bewoners, dat in de Tweebosbuurt feitelijk heeft geleid tot gedwongen verhuizing en daarmee een schending van het recht op huisvesting.

In het debat is ook kort gesproken over de rol van ‘actiegroepen van buitenaf’. Recht op de stad is voortgekomen uit verschillende actiegroepen en bewonersgroepen die protesteren of protesteerden tegen herstructureringsplannen voor hun buurt. Actiegroepen brengen bewoners bij elkaar, informeren bewoners over hun rechten en mogelijkheden, en brengen bewoners in contact met juridische en bouwtechnische experts. Actiegroepen voorzien dus in een behoefte aan ondersteuning van bewoners, die de gemeente en woningcorporaties momenteel niet biedt.

Rotterdams Sociaal Statuut

Recht op de stad heeft in de afgelopen tijd enkele gesprekken gevoerd met wethouder Kurvers over het regelen van zeggenschap via een Sociaal Statuut. Op dit moment heeft Rotterdam geen stedelijk Sociaal Statuut. Sommige woningcorporaties hebben een eigen Sociaal Statuut of zijn deze aan het opstellen, maar op dit moment heeft geen van de woningcorporaties zeggenschap van bewoners goed geregeld. Voor particuliere huurders en eigenaar-bewoners heeft de gemeente Rotterdam alleen afspraken gemaakt over herhuisvesting. Voor antikraak- en tijdelijke huurders is niets geregeld.

Andere steden, waaronder Amsterdam, Leiden, Utrecht, Den Haag en Amersfoort, hebben al een stedelijk Sociaal Statuut, hoewel de kwaliteit wisselt. In een stedelijk Sociaal Statuut worden afspraken over sloop- en renovatieprojecten vastgelegd, waarbij de relatie tussen huurders en de corporatie centraal staat, met de rechten en plichten die zij hebben. De afspraken zijn bedoeld om de positie van huurders bij de voorbereiding van renovatie en/of sloop te versterken en vormen een raamwerk voor het overlegproces tussen de bewonersvertegenwoordiging en de corporatie.

Wethouder Kurvers gaf in het debat al aan dat hij het opstellen van een stedelijk Sociaal Statuut kan aanmoedigen, maar dat het initiatief daarvoor bij de woningcorporaties en bewonersvertegenwoordiging ligt. Recht op de stad voert hierover momenteel ook gesprekken met de grote woningcorporaties en de huurdersorganisaties.

Hoe verder: drie aanvullende voorwaarden voor volwaardige zeggenschap

De toezegging van wethouder Kurvers dat er een Rotterdams Sociaal Statuut wordt opgesteld is een eerste stap. Het is uiteraard van belang dat de afspraken die zullen worden gemaakt de positie van bewoners die te maken krijgen met herstructureringsplannen daadwerkelijk versterken. Om dit te realiseren, dringt Recht op de stad aan op aandacht voor drie aanvullende voorwaarden.

Ten eerste raakt herstructurering niet alleen huurders van woningcorporaties. De sloop- en renovatieplannen van de gemeente omvatten ook woningen van particuliere huurders en van eigenaar-bewoners. Daarnaast wonen er meestal ook antikraak- en tijdelijke bewoners in herstructureringsbuurten. Het is dan ook van belang dat het Rotterdams Sociaal Statuut de positie en rechten van alle bewoners goed regelt: corporatiehuurders, particuliere sociale huurders, vrijesectorhuurders, antikraak- en tijdelijke huurders, en eigenaar-bewoners.

Ten tweede is het belangrijk dat bewoners een volwaardige rol hebben in het opstellen van het Rotterdams Sociaal Statuut. De huurdersorganisaties van de corporaties worden hierbij betrokken, maar ook de andere bewonersgroepen moeten aan tafel zitten of worden vertegenwoordigd. Om daadwerkelijk een stem te hebben in de inhoud, is het belangrijk dat bewoners tijdens het opstellen van het Sociaal Statuut worden ondersteund door onafhankelijke experts.

Ten derde is een stedelijk Sociaal Statuut onlosmakelijk verbonden met onafhankelijke en professionele bewonersondersteuning tijdens het sloop- en renovatieproject, vanaf de oriënteringsfase tot en met de uitvoering en afronding. Recht op de stad pleit voor de oprichting van een brede gespecialiseerde organisatie om alle bewoners die te maken krijgen met sloop- en renovatieplannen te ondersteunen en adviseren. Deze organisatie moet gefinancierd worden door onder andere de gemeente en de woningcorporaties. Een voorbeeld van zo’n organisatie is stichting !Woon in Amsterdam. Ondersteuning moet zich onder meer richten op juridische en bouwtechnische expertise en op procesbegeleiding. Daarnaast is het aanbevelingswaardig om andere woongerelateerde zaken, zoals de huurteams, de eventueel op te richten woonbrigades en het Rotterdams gemeentelijk loket voor wooncoöperaties, hier ook onder te brengen.

Recht op de stad zal zich hiervoor blijven inzetten en staat open voor gesprekken met alle betrokken partijen.