Het betere plan voor wonen in Rotterdam

Categorie: Persbericht

Woonhof Wielewaal, opmaat voor de zelfredzame wijk

Onlangs nam de Tweede Kamer het initiatief om zich te laten informeren over alternatieve oplossingen voor de woningnood. Daartoe organiseerde de Commissie voor Binnenlandse Zaken het Rondetafelgesprek Wooncoöperaties. Elf sprekers waren op woensdag 11 oktober uitgenodigd om toelichting te komen geven op hun perspectieven voor de volkshuisvesting. Onder hen waren de Rotterdammers Arie Lengkeek en Wil de Ben*, beiden aangesloten bij Recht op de Stad.

In dit nieuwsbericht wordt het visieplan ‘Woonhof Wielewaal’ toegelicht. Daarnaast wordt nog eens benadrukt dat gentrificatie maatschappelijke ontwrichting in de hand werkt en leidt tot verpaupering, terwijl er vele goede alternatieven voorhanden zijn die de wooncrisis kunnen herleiden tot een rechtvaardige maatschappelijk agenda met hanteerbare oplossingen.


Woonhof Wielewaal – visieplan (oktober 2023)

Bewoners van tuindorp Wielewaal verzetten zich al jaren tegen de geforceerde teloorgang van hun geliefde wijk. Zij ondervinden de effecten van gentrificatie aan den lijve, nu de wijk gedeeltelijk is gesloopt en zij nieuwbouw zien verrijzen die de wijk verandert in een gated community.
Contact met woningcorporatie Woonstad en de Gemeente was in al die jaren slechts mogelijk via de rechter. Van enige vorm van overleg en zeggenschap is nooit sprake geweest. Een stap naar het Rijk biedt nieuwe kansen.

Gentrificatiebeleid is destructief en versplintert maatschappelijke waarden. Toenemende welvaartsdrang wordt niet alleen ten onechte vertaald naar woningnood, maar is tevens medeveroorzaker van het zorginfarct.
Een omvangrijke groep mensen verschanst zich als vanzelfsprekend in luxueuze paleizen en laat lichaam en geest op talloze manieren verbouwen en renoveren. Gelijktijdig roepen projectontwikkelaars dat het bouwen van sociale woningen geen rendement oplevert en weten zorgmanagers niet meer waar ze goed gekwalificeerd personeel vandaan moeten halen. Voeg daarbij dat marktwerking in wonen en zorg, en eisen van zorgverzekeraars, hebben geleid tot een commerciële bureaucratie die zijn weerga niet kent.

In de afgelopen jaren is er door de ontvolking van Wielewaal, voor de achterblijvende bewoners een confronterende uitdaging ontstaan. De bewonersorganisatie van de Wielewaalers staat al zo’n tien jaar in contact met eigen adviseurs en zijn goed ingevoerd op het terrein van bouw, financiering en beheer. Vanuit dat perspectief werd de ontvolking herkend als een nieuwe inspiratiebron. Dat heeft ertoe geleid dat het wegvallen van de vertrouwde woonomgeving en de sociale cohesie, kon worden gedetecteerd als een vermijdbaar lokaal woon-zorginfarct. Dat inzicht is omgebogen naar goede oplossingen.

Er zijn inspirerende gesprekken gevoerd met Nederland zorgt voor elkaar en Ellen Verkoelen, fractievoorzitter van 50PLUS in Rotterdam, die hebben geresulteerd in het definiëren en organiseren van een zelfredzame wijk, waarin welzijn en zorg op de eerste plaats staan. De ideeën over de opzet van een coöperatieve woonwijk zijn getransformeerd naar de ontwikkeling van een innovatief woon-zorgsysteem. Daarmee maken de Wielewaalers een statement dat aansluit bij ontwikkelingen die nu nog in de kinderschoenen staan, maar de potentie hebben om een blijvende oplossing te bieden voor noodzakelijke hervormingen in de woningbouw. Er is goede hoop dat de Tweede Kamer het signaal achter Woonhof Wielewaal gaat oppikken.

* Wil de Ben liet zich vervangen door Alfons Remery.

Ter voorbereiding van het rondetafelgesprek werd aan de commissieleden Position paper Unie Van en Voor de Wielewaalers t.b.v. rondetafelgesprek Wooncoöperaties voorgelegd. Daarin wordt een verbinding gelegd tussen de heersende woningnood en het dreigende zorginfarct.

Woonhof Wielewaal – PERSBERICHT (oktober 2023)

Verder lezen

Antti Liukku (2023, 14 oktober). Bewoners van Wielewaal willen zelf huizen bouwen : nieuw plan voor een tuindorp in Rotterdamse wijk. AD.

Peter Groenendijk (2023, 14 oktober), Rotterdam, vergeet mevrouw Pelger niet (commentaar). AD.

Carolien Stam (2023, 23 augustus). Jan Smelik, Austerlitz Zorgt: ‘Als de overheid het niet kan, zorgen we zelf voor onze ouderen’. Zorg+Welzijn.

Rijksbouwmeester wil pas op de plaats, goed nadenken en dan pas bouwen (2023, 16 september). Nieuwsuur.

Jasper Monster (2023, 31 augustus). 16 adviezen om ervoor te zorgen dat de politiek wél de juiste ruimtelijke keuzes maakt. Gebiedsontwikkeling.nu.

Toine Heijmans (2023, 6 september). Daar leef je bovenop elkaar, terwijl je niemand kent. Volkskrant.

Recht op de Stad (2023). Bewoners hebben wat te zeggen : onze visie op stadsvernieuwing 2.0.

Woonpioniers VPRO (2021). Tuindorp Wielewaal : Wooncoöperatie Unie Van en Voor de Wielewaalers.

PERSBERICHT: Onnodige sloop Pompenburg (met enorme CO2-uitstoot) wederom uit koker gemeente

Een duurzamer alternatief voor het RISE-project aan het Hofplein met minder CO2-uitstoot en behoud van de Pompenburgflat lag als eerste op tafel. Projectontwikkelaar Nanne de Ru wilde aanvankelijk alleen de percelen in zijn bezit (Coolsingel 6 en Hofplein 33) herontwikkelen. Maar de gemeente vroeg hem De Pompenburgflat en die hoek van het Hofplein in de plannen mee te nemen. Zo geschiedde.

Wederom is de gemeente Rotterdam op de achtergrond de aanjager van onnodige sloop van goede en energiezuinige betaalbare woningen. Rotterdam zegt van vervuiler van 20% van de landelijke CO2-uitstoot naar koploper in duurzaamheid te willen worden. De voortdurende keuze van deze gemeente voor sloop van woningen is in dat opzicht onbegrijpelijk en aanstootgevend.

Bewonerscommissie Behoud de Pompenburg, onderdeel van Recht op de stad, heeft het rapport met het originele duurzamere plan van Nanne de Ru opgevraagd.

Energiezuinig

De woningen in de Pompenburgflat zijn relatief energiezuinig met een goed energielabel. Sloop is vanwege de hoge CO2-emissies en afvalstromen in toenemende mate onverantwoord, zeker als het om goede woningen gaat. Omdat de klimaatcrisis escaleert, hebben de bewonerscommissie en Recht op de stad recent in een brandbrief aan projectontwikkelaar Nanne de Ru, corporatie Havensteder en de gemeente gevraagd om Pompenburg van de slooplijst te halen en te kiezen voor een alternatief.

Slopen? Nu even niet

In Rotterdam is in de afgelopen jaren vaker gekozen voor sloop van honderden woningen die bouwkundig nog goed waren en prima gerenoveerd hadden kunnen worden, waaronder de Tweebosbuurt, Mijnkintbuurt en Gerdesia-midden. Ook veel van de circa 3.000 woningen die in Rotterdam nog gesloopt zullen worden in de periode 2021-2025 kunnen goed gerenoveerd worden.

Het voor het einde van de levensduur slopen van bouwkundig goede gebouwen is lastig uit te leggen voor wie klimaatverandering een halt wil toeroepen. Het voor de bouw beschikbare ‘CO2-budget’ raakt namelijk in rap tempo op. Sloop voor nieuwbouw zoals dat nu gebeurt, betekent zeer grote onnodige CO2-emissies en grote afvalstromen. Levensloop-verlenging door renovatie, is het enige duurzame alternatief, daarover zijn alle deskundigen het eens. Daarom ondersteunen we de petitie Slopen? Nu even niet! met de oproep aan gemeenten en woningcorporaties om voorlopig te stoppen met onnodige sloop.

Bij plannen voor grootschalige aanpak van woningen, moet een vergelijking van de C02-uitstoot en andere milieueffecten van renovatie versus sloop-nieuwbouw standaard onderdeel worden van de planvorming. Naar aanleiding van de brandbrief heeft Havensteder gelukkig aangegeven daar zeer geïnteresseerd in te zijn.

Minder impact op mens én klimaat

Het renoveren in plaats van slopen van goede woningen heeft minder impact op zowel mens als klimaat. De wooncrisis en de klimaatcrisis vereisen dat we mens en klimaat centraal zetten, nu! Rotterdam moet in plaats van op sloop inzetten op transformatie, hergebruik en renovatie en dan in eerste instantie van het corporatiebezit met de minst energiezuinige woningen.

Verduurzaming van bestaande woningen is ook essentieel voor het beperken van het energieverbruik en voor het tegengaan van energiearmoede. Bijna 17% van de Rotterdamse huishoudens heeft een (te) hoge energiequote en/of (te) hoge energielasten.

Oproep aan nieuwe wethouder Klimaat, Bouwen en Wonen

In onze reactie op het nieuwe coalitieakkoord ‘Eén Stad’ voor 2022-2026 geven we de nieuwe Rotterdamse wethouder voor Klimaat, Bouwen en Wonen, Chantal Zeegers, mee om de koppeling tussen klimaatbeleid en woonbeleid te versterken. Het slopen van goede woningen past niet bij goed klimaat- en woonbeleid.

Klimaatmars

Tijdens de Klimaatmars op zondag 19 juni, loopt Recht op de stad mee voor een eerlijker woonbeleid in Rotterdam dat hand in hand moet gaan met een rechtvaardiger klimaatbeleid. Recht op de stad nodigt Rotterdammers uit om zich aan te sluiten.

  • Verzamelen om 12:30 uur (Binnenrotte, ter hoogte van de Librijesteeg)
  • Start demonstratie om 13:00 uur (tot 16:00 uur).

Noot: De kop en eerste alinea van dit bericht zijn op 29 juni aangepast omdat de gekozen formulering tot een feitelijke onjuistheid leidde. Op 17 juni stond er dit:

PERSBERICHT: Gemeente veegde duurzaam alternatief Pompenburg van tafel

Een duurzaam alternatief voor het RISE-project met minder CO2-uitstoot en behoud van de Pompenburgflat is onderzocht, maar door de gemeente zelf van tafel geveegd. Dit heeft projectontwikkelaar Nanne de Ru gezegd in een recent overleg met de bewonersgroepen van de Pompenburg. Bewonerscommissie Behoud de Pompenburg, onderdeel van Recht op de stad, heeft het rapport met het alternatieve duurzame plan opgevraagd.

Lees hier meer over Pompenburg.

Recht op de stad presenteert: Kieswijzer wonen #GR2022

PERSBERICHT

Op 25 februari lanceert Recht op de stad de Kieswijzer met 16 stellingen over woonbeleid. Rotterdammers kunnen de Kieswijzer online invullen (rechtopdestad.nl/kieswijzer) om hun eigen mening te vergelijken met de standpunten van politieke partijen. Op de website zijn de standpunten ook visueel gepresenteerd om de partijen makkelijk te kunnen vergelijken.

Uit de Kieswijzer blijkt dat 13 partijen de Woonvisie willen herzien. Met betrekking tot zeggenschap zeggen 11 partijen het eens te zijn dat er bij sloopplannen een draagvlakmeting onder bewoners moet worden uitgevoerd (dat gebeurt nu alleen bij renovatie) en 12 partijen vinden dat bewoners ondersteund moeten worden door een onafhankelijke organisatie. Ook zijn 13 partijen het ermee eens dat de Rotterdamwet discrimineert en niet langer in Rotterdam moet worden ingezet.

Van de 20 partijen die meedoen met de lokale verkiezing, hebben er 17 meegewerkt aan de Kieswijzer. Leefbaar Rotterdam liet weten niet mee te willen doen. Van FvD en Wij Kleurrijk Rotterdam kregen we geen reactie.

Recht op de stad heeft de Kieswijzer gemaakt om Rotterdammers te informeren en helpen bij hun keuze voor een politieke partij voor de gemeenteraadsverkiezingen op 14, 15 en 16 maart. Wonen is een van de belangrijkste onderwerpen voor de gemeenteraadsverkiezingen. Zeker in Rotterdam, waar de Woonvisie, het gebrek aan zeggenschap voor bewoners en controversiële maatregelen zoals de Rotterdamwet al jaren voor discussie en onvrede zorgen.

De 16 stellingen zijn gebaseerd op het ‘betere plan voor wonen in Rotterdam’ dat Recht op de stad presenteerde in maart 2021. Recht op de stad is een initiatief van bewonersgroepen en betrokken Rotterdammers voor een beter en eerlijker woonbeleid.

De komende weken staat Recht op de stad op verschillende markten in de stad om de Kieswijzer onder de aandacht te brengen en met Rotterdammers in gesprek te gaan over de verkiezingen.

Gespreksavond met leden en kandidaat-leden van Wijkraad Afrikaanderwijk

maandag 21 februari | 19:30 – 21:00 | Gemaal op Zuid | inloop vanaf 19:15 | vrije toegang

De wijk is aan zet. Leden van de bestaande Wijkraad Afrikaanderwijk en nieuwe kandidaten, gaan met elkaar in gesprek over het vertegenwoordigen van hun wijk. Via de wijkraad kunnen bewoners, organisaties en ondernemers bij de gemeente aandacht vragen voor dingen die zij belangrijk vinden, zoals wonen, integratie, groen, welzijn, bereikbaarheid, veiligheid op straat en tal van andere onderwerpen.
De Afrikaanderwijk is divers. Hoe leven tientallen nationaliteiten daar met elkaar samen en hoe krijgen zeven wijkraadsleden grip op die samenleving? En minstens zo belangrijk: hoe en welke contacten kunnen tot stand worden gebracht tussen de al aanwezige bewoners en de nieuwkomers?
Wat doet die wijkraad? Kunnen zij onderwerpen bij de gemeente agenderen? Hebben zij invloed, zijn zij gelijkwaardige gesprekspartners of zijn zij een spreekbuis van de gemeente. Hoe legt de wijkraad contact met de buurt en hoe betrekken zij bewoners bij de wijkraad?
Kortom: een wereldbaan. Kom luisteren en meepraten over de ideeën en strategieën van 19 kandidaat-wijkraadsleden.

Lees verder onder de foto

Entree Afrikaanderwijk 2020 – © foto Joke Schot

SPREKERS
Inleiding en presentatie van deze avond wordt gedaan door Agnes Verweij (journalist en vertegenwoordiger van Recht op de stad).

Aanvullende informatie wordt spoedig bekend gemaakt.

INTERMEZZO
De avond wordt muzikaal omlijst door de Rotterdamse zangeres Lena Evora en pianist/gitarist Toy Vieira, beiden afkomstig uit  Kaapverdië. Zij verbinden verhalende poëzie met ritmisch avontuur.


VERDIEPING
Meedoen, meedenken en meebeslissen 

Wijkraad Afrikaanderwijk 

In Afri

Naast een stem voor de gemeenteraad brengen de Rotterdammers voor het eerst ook een stem uit op hun favoriete wijkraadslid. Op hun favoriete wat? Precies! Daarom organiseert Arminius Stemmen in de stad: De wijk aan zet? onderdeel van een programmareeks over invloed en zeggenschap van Rotterdammers rondom de Gemeenteraadsverkiezingen van 2022. Dinsdag 8 maart 2022 | 20:00 | tickets via de link

KIJKEN en TERUGKIJKEN
Deze gespreksavond is live te volgen via YouTube en kan na de uitzending worden teruggekeken.

Deze avond is onderdeel van de Expositie ‘Uitgedoofd en Ontzield’, door Joke Schot en Roland Huguenin samengesteld en ontwikkeld voor de Afrikaanderwijk Coöperatie in het Gemaal op Zuid.

Mede mogelijk gemaakt door Gemeente Rotterdam.

Gespreksavond ‘Is huisvesting een mensenrecht of een voorrecht?’

Gespreksavond over burgers, democratie en de rechtsstaat

zaterdag 12 maart 2022 | Gemaal op Zuid | 20:00 tot 21:45 | inloop 19:45 | vrije toegang

Wonen is toch net zo vanzelfsprekend als voeding, kleding, zorg en onderwijs? De huidige wooncrisis laat zien dat dat niet zo is. Belegging en sloop hebben de woningvoorraad onder druk gezet. De gemeente Rotterdam sloopt sociale huurwoningen, omdat er te veel mensen in de stad zouden wonen die te weinig zouden verdienen en maatschappelijke problemen zouden kunnen veroorzaken.

Neoliberale politiek heeft de volkshuisvesting veranderd in een woningmarkt. Het Nationaal Programma Rotterdam Zuid (gentrificatiebeleid) en de Rotterdamwet doen daar een schepje bovenop. Of je een woning kunt vinden hangt af van je inkomen en van wie je bent.

Woningcorporaties waren bijna tien jaar lang gebonden aan de verhuurdersheffing, boden nauwelijks weerstand tegen het gemeentelijke beleid en verzaken steeds vaker hun zorgtaken ten behoeve van hun klanten, behoud van sociale cohesie in de wijken en hun eigen bezit.

Gewone mensen verliezen hun vertrouwen in de politiek, omdat zij door de commercie en de wet- en regelgeving in de marge van de samenleving worden gedrukt, en de strijd voor hun woonrecht steeds vaker vruchteloos zien eindigen in de rechtbank.

Hoe functioneert onze samenleving; is die nog wel rechtvaardig en wat kunnen we doen om onszelf te behoeden voor een harde tweedeling?

Deze avond is onderdeel van de Expositie ‘Uitgedoofd en Ontzield’, door Joke Schot en Roland Huguenin samengesteld en ontwikkeld voor de Afrikaanderwijk Coöperatie in het Gemaal op Zuid. Mede mogelijk gemaakt door Gemeente Rotterdam.

 

Lees verder onder de foto

Woonopstand 17 oktober 2021 Rotterdam – © foto Joke Schot

SPREKERS
Inleiding en presentatie van deze avond wordt gedaan door Olivier van Nooten (journalist, docent, muzikant, rapper en dichter)

Rogier Scheltes werkt sinds 2001 bij Advokatenkollektief Rotterdam als advocaat. Hij is gespecialiseerd in woonrecht en arbeidsrecht. In die zaken staat hij uitsluitend huurders en werknemers bij. Hij is aangesloten bij de landelijke Vereniging Huurrecht Advocaten, Vereniging Rotterdamse Arbeidsrecht Advocaten en Vereniging voor Arbeidsrecht. Daarnaast is hij bestuurslid van de Vereniging van Sociaal Advocaten Nederland. Rogier vervangt Rosa Beets is jurist bij het Public Interest Litigation Project (PILP). Wegens corona moest zij afzeggen.

Ellen Verkoelen, is fractievoorzitter en hét gezicht van 50plus, dat met één zetel is vertegenwoordigd in de gemeenteraad van Rotterdam. Jaap Rozema is burgerlid in de gemeenteraad van Rotterdam en beleidsmedewerker Stichting Ondersteuning gemeenteraadsfractie Partij voor de Dieren. Beide politici verzetten zich tegen gentrificatie en sloop. Zij doen een appel op het collectieve gezonde verstand.

Lila Athanasiadou is architect, docent Social Practices bij Willem de Kooning, mede-initiatiefnemer van de Anti-Gentrification School en activist. Zij ondersteunt de activiteiten van Recht op de stad. Lila vervangt Mustapha Eaisaouiyen die bekend is geworden als de activistische bewoner uit de Tweebosbuurt, die nu actief  is als beleidsmedewerker bij de Socialistische partij. Ook hij moest afzeggen wegens corona.

REAZIONE
De avond wordt muzikaal omlijst door de Rotterdamse gitarist Jorrit Westerhof, die zich beweegt op het snijvlak van abstracte jazz, improvisatie en avant-garde.

VERDIEPING

Wat zijn mijn rechten als huurder, en hoe dwing ik die af bij mijn huurbaas? / Devi Smits | 27 augustus 2021

Wonen is een recht, blijf het vooral zo noemen / Rosa Beets en Jan de Vries | NRC 14 oktober 2021

Zo wordt wonen wél een recht / Josta van Bockxmeer | De Correspondent 7 december 2021

Rechter: meer ruimte voor burger / Jos Verlaan | NRC 2 februari 2022

Het recht op huisvesting | PILP-NJCM 8 september 2021

Interview VN-Rapporteur: ‘Sloop moet nu stoppen” | Recht op de stad 20 juni 2021

KIJKEN EN TERUGKIJKEN
Deze gespreksavond is live te volgen via YouTube en kan na de uitzending worden teruggekeken.

Expositie ‘Wederopbouw Kralingen’

In Galerie Kralingen is tot en met 13 maart 2022 een expositie over de wederopbouw in Kralingen te zien.

 

Oostzeedijk 1961 – Foto Ary Groeneveld, Stadsarchief Rotterdam

Veel mensen realiseren zich niet dat tijdens het bombardement van 14 mei 1940 ook een groot deel van Kralingen is verwoest. In tegenstelling tot het centrum werd hier in de wederopbouw wel veel woningbouw gerealiseerd.

Kralingen staat op dit moment centraal bij Platform Wederopbouw Rotterdam. Op de website staan artikelen over verschillende wederopbouwprojecten in Kralingen. Binnenkort verschijnen ook persoonlijke verhalen. Houd het programma op de website in de gaten.

Parallel aan de expositie worden enkele rondleidingen en lezingen georganiseerd. De eerste lezing zal gehouden worden in Galerie Kralingen (‘s-Lands Werf 121) op zondag 13 februari om 15:00 uur, waar oud-stedenbouwkundige Elizabeth Poot (1945) vertelt over de stedenbouwkundige ingrepen door de jaren heen en de kwaliteit van de woonblokken in het westelijk deel van Kralingen. Zij was gaf leiding aan diverse renovatieprojecten. Na afloop is er ruimte voor discussie.
Deelname aan de lezing kost 3 euro, ter plaatse te voldoen. U kunt zich opgeven door te mailen naar [email protected] onder vermelding van: lezing 13 februari.

Er is na afloop gelegenheid om de tentoonstelling te bekijken en een drankje te bestellen.

Locatie: Galerie Kralingen, ’s Lands Werf 121, Rotterdam

Datum: zodra culturele instellingen open zijn t/m zondag 13 maart 2022

Openingstijden: vrijdag t/m zondag van 13:30 tot 19:00 uur.

Reserveren: u kunt gratis reserveren via deze ticketlink

VN-Speciale Rapporteurs: Woonbeleid Rotterdam schendt mensenrechten

PERSBERICHT

Verenigde Naties spreken Rotterdam aan op schendingen van het recht op huisvesting en non-discriminatie door Rotterdams woonbeleid en NPRZ

Voor het eerst wordt een Nederlandse gemeente door de VN aangeschreven over mensenrechtenschendingen. De Speciale Rapporteur voor het recht op huisvesting van de VN, Balakrishnan Rajagopal, en de Speciale Rapporteurs voor armoede, ontwikkeling en rechten voor migranten en minderheden, hebben in een officiële mededeling hun zorgen geuit over het woonbeleid in Rotterdam.

Van de Nederlandse autoriteiten wordt op korte termijn een reactie verwacht. De VN-Rapporteurs roepen de autoriteiten op om alle activiteiten in het kader van het Rotterdamse woonbeleid die tot mensenrechtenschendingen kunnen leiden stop te zetten, tot er duidelijkheid is over de schendingen.

Het verminderen van de betaalbare woningvoorraad, terwijl sprake is van woningnood, armoede en een groot aantal dak- en thuislozen in Rotterdam en Nederland, leidt tot een potentiële schending van het recht op huisvesting, schrijven de VN-Rapporteurs. De Nederlandse overheid werd in 2019 al gewezen op mensenrechtenschendingen vanwege een falende aanpak van dakloosheid.

Net als de VN-Rapporteurs maakt Recht op de stad Rotterdam zich grote zorgen dat de gemeente Rotterdam met zijn vigerend woonbeleid mensenrechten schendt. Een kantonrechter deed hier in januari 2020 immers al een uitspraak over inzake de Tweebosbuurt (ECLI:NL:RBROT:2020:125).

Ook het College voor de Rechten van de Mens reageert gealarmeerd. Woordvoerder Nacha Rakraki:

De VN-Rapporteurs uiten ernstige zorgen over mogelijke schendingen van het recht op huisvesting. Het College wijst erop dat de verantwoordelijke overheden er alles aan moeten doen om ervoor te zorgen dat zij schendingen voorkomen. Zij moeten dus onderzoeken hoe het beleid zich verhoudt tot dit mensenrecht. Cruciaal is daarbij dat ze de bewoners betrekken bij dat onderzoek, zodat zij worden gehoord en een stem kunnen hebben in de aanpak. Als de vrees van de VN-Rapporteurs gegrond blijkt, namelijk dat het woonbeleid het risico op armoede en dakloosheid voor mensen in kwetsbare positie vergroot, dan zijn maatregelen nodig om dat te voorkomen en om het recht op huisvesting te garanderen.

Verwijzend naar de Woonvisie Rotterdam 2030 (en addendum) en het Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ), vrezen de VN-Rapporteurs dat het verdwijnen van 13.500 sociale woningen zal leiden tot meer armoede en dakloosheid. Gegeven de bevolkingssamenstelling van Rotterdam-Zuid, kan de vermindering van de betaalbare woningvoorraad in dit gebied resulteren in discriminatie van mensen met een migratieachtergrond. Ook schrijven de VN-Rapporteurs over discriminatoire aspecten van de Rotterdamwet op grond van inkomen en afkomst.

Tweebosbuurt

Het communiqué gaat ook uitgebreid in op de situatie in de Tweebosbuurt en de sterke aanwijzingen dat de gemeente Rotterdam en woningcorporatie Vestia in dit herstructureringsproject het recht op huisvesting schenden. Volgens de VN-Rapporteurs hebben vergelijkbare problemen rondom zeggenschap en ondersteuning zich voorgedaan in de Wielewaal, Patrimonium’s hof, HKT-blok, Carnisse en Gerdesia-midden.

De herstructurering van de Tweebosbuurt, waar bijna 600 woningen worden gesloopt, is een direct gevolg van de onderliggende Woonvisie en het NPRZ. Via het NPRZ is ook de Rijksoverheid betrokken bij het Rotterdamse woonbeleid.

Het gebrek aan zeggenschap voor de bewoners van de Tweebosbuurt, baart de Speciale Rapporteurs zorgen. Daardoor is er sprake van gedwongen verhuizing en dat voldoet niet aan mensenrechtelijke standaarden: het tast de woonzekerheid aan en leidt tot ontwrichting. Een urgentieverklaring voor bewoners biedt onvoldoende ondersteuning in een situatie van woningnood, aldus de VN-Rapporteurs, waardoor bewoners risico lopen dakloos te worden.

De Nederlandse autoriteiten kregen slechts een paar keer eerder een officiële mededeling van een Speciale Rapporteur over huisvesting. In 2014 en 2016 omdat de Nederlandse overheid faalde om noodhulp te bieden aan asielzoekers. En in 2019 naar aanleiding van het hoge aantal dak- en thuislozen in Nederland.

Recht op de stad: stop lopende herstructureringsprojecten

Recht op de stad ziet uit naar een uitvoerige reactie van de aangeschreven overheden en partijen op deze officiële mededeling van de Speciale Rapporteurs.

Dat nu vanuit de VN vragen over mensenrechtenschendingen door het woonbeleid worden gesteld, is van een dermate ernstige situatie dat het aanleiding moet geven om lopende en geplande herstructureringsprojecten in de stad stop te zetten, waaronder in elk geval: Tweebosbuurt, Wielewaal, Patrimonium’s hof, Pompenburg en Gerdesia-midden. Het gaat hier om projecten die beogen de sociale woningvoorraad te verminderen en/of waarbij bewoners onvoldoende zeggenschap hebben gekregen en/of waar bewoners geen recht op terugkeer naar hun eigen buurt hebben.

In zowel de Tweebosbuurt als de Wielewaal speelt bovendien dat er nog rechtszaken lopen. Het gaat om belangrijke kwesties die alles te maken hebben met het recht op huisvesting en belangrijke nationale wetgeving die dit mede moet borgen (de Woningwet). Dit VN-communiqué benadrukt de noodzaak om minimaal deze rechterlijk uitspraken af te wachten, voordat onomkeerbare stappen, zoals sloop van woningen, worden gezet.

Ook moeten de Woonvisie en de woonpijler van het NPRZ nu per direct worden herzien en in lijn gebracht worden met het recht op huisvesting, waarbij beschikbaarheid, betaalbaarheid en woonzekerheid moeten worden gegarandeerd. Daartoe dienen, naast woningcorporaties en marktpartijen, ook coöperatieve woonvormen een volwaardige plek in het woonbeleid te krijgen.

Rotterdam hanteert als enige van de G4 de Rotterdamwet. De VN-Rapporteurs twijfelen niet over het discriminerend gehalte van deze wet, specifiek artikel 8 (inkomenseis) en artikel 10 (screening). Om die reden moet de gemeente het gebruik van de Rotterdamwet op korte termijn verder afschalen en stopzetten.

Tot slot moeten zeggenschap en het recht op terugkeer voor bewoners nu goed geregeld worden door middel van een stedelijk Sociaal Statuut waarbij bewoners inbreng hebben op de inhoud daarvan. Om het recht op zeggenschap effectief te kunnen uitoefenen moet de gemeente ook een concrete faciliteit voor bewonersondersteuning in het leven roepen en financieren. Ondersteuning moet zich richten op alle bewoners die te maken (kunnen) krijgen met herstructurering, dus zowel corporatiehuurders als particuliere huurders, als eigenaar-bewoners.

Recht op de stad organiseert op korte termijn een debat met experts op het gebied van mensenrechten naar aanleiding van dit communiqué. Houd www.rechtopdestad.nl in de gaten voor meer informatie.

Het VN-communiqué is hier te downloaden (opent in pdf)

Lees hier onze samenvatting van het communiqué.

Nieuwbouw Wielewaal doorkruist lopende gerechtelijke procedure

PERSBERICHT

Projectontwikkelaar BPD gaat van start met het bouwen van nieuwe woningen in de Wielewaal, terwijl er nog een cassatieprocedure bij de Hoge Raad loopt over een fundamentele kwestie, namelijk of Woonstad de grond inclusief de te slopen woningen in 2016 had mogen verkopen aan BPD. De uitspraak van de Hoge Raad wordt in juli verwacht.

Met de uitspraak van de Raad van State deze week op 12 mei 2021 is het bestemmingsplan voor de Wielewaal onherroepelijk vastgesteld. De cassatieprocedure bij de Hoge Raad gaat over een fundamentele kwestie, namelijk of Woonstad de grond inclusief de te slopen woningen in 2016 op deze manier had mogen verkopen aan BPD. Door nu van start te gaan met de nieuwbouw laten Woonstad, BPD en de gemeente het recht zijn werk niet doen.

Het is niet voor het eerst dat een lopende gerechtelijke procedure over herstructurering niet wordt gerespecteerd. Dit gebeurde onlangs ook in de Tweebosbuurt. Daar is woningcorporatie Vestia met toestemming van de gemeente op 19 april 2021 van start gegaan met het slopen van woningen terwijl er nog een hoger beroepsprocedure loopt. Die draait onder andere om het recht op huisvesting (artikel 22 van de Grondwet) versus ‘dringend eigen gebruik’ als reden voor de huuropzeggingen door Vestia.

Cassatieprocedure in algemeen belang

De cassatieprocedure bij de Hoge Raad omtrent de Wielewaal gaat eveneens om een fundamentele rechtsvraag. Namelijk hoe de Woningwet 2015 moet worden uitgelegd als het gaat om verkoop van woningen door een woningcorporatie. De Wielewaal is zonder medeweten van de bewoners door Woonstad onderhands verkocht aan BPD. Volgens Woonstad was het niet nodig om daarvoor de normale goedkeuringsprocedures op grond van de Woningwet te doorlopen, omdat de verkoop louter om ‘bouwrijp gemaakte’ grond zou gaan. De woningen worden immers gesloopt, dat staat niet ter discussie. Als de Hoge Raad deze conclusie volgt, dan kan verkoop van slooprijpe woningen (voortaan) aan het toezicht- en goedkeuringsstelsel van de Woningwet worden onttrokken. Alle woningcorporaties in Nederland kunnen dan feitelijk zonder toezicht maatschappelijk bestemd vermogen laten weglekken. En dat was nu juist wat de wetgever met de Woningwet wilde voorkomen.

In de cassatieprocedure van de Wielewaal staat dus meer op het spel dan de herstructurering van de Wielewaal alleen. De uitspraak zal zijn weerslag hebben op toekomstige gevallen waarin wijken worden gesloopt en herontwikkeld in heel Nederland. En met de energietransitie in opmars, zijn dat er nogal wat. Alleen al in Rotterdam staan de komende jaren duizenden betaalbare woningen op de nominatie voor sloop.

Vanwege dit algemene belang wordt de rechtsprocedure gesteund door het juridisch fonds van de Woonbond. Dat BPD de uitspraak niet afwacht, en de gemeente dit toelaat, getuigt van weinig besef van dit algemene, bovenregionale belang en weinig respect voor de rechtsmiddelen die burgers wettelijk ter beschikking staan.

In de besluitvorming over het plan van de gemeente en Woonstad voor de ‘Nieuwe Wielewaal’ konden bewoners alleen via zienswijzen op bestaande plannen reageren, wat neerkomt op schijnparticipatie. De door bewoners opgerichte wooncoöperatie Unie Van en Voor de Wielewaalers heeft een eigen plan uitgewerkt voor nieuwbouw van 545 energieneutrale woningen in het sociale- en middensegment. De bewoners zijn nooit bij gemeente en/of de directie van Woonstad aan tafel genodigd. Uiteindelijk restten de bewoners alleen nog juridische procedures in hun pogingen om invloed uit te oefenen op de toekomst van hun woningen en hun wijk.

EINDE PERSBERICHT

Contact: [email protected]

Mogelijk gemaakt door WordPress & Thema gemaakt door Anders Norén