Het betere plan voor wonen in Rotterdam

Categorie: Beleid Pagina 2 van 4

Zeggenschap: ruimte voor meepraten, maar ook voor tegenspraak

De startbijeenkomst van ons stadslab over zeggenschap op 11 oktober werd ingeleid door Joke van der Zwaard, mede-initiatiefnemer van Recht op de stad. De tekst werd deze week op Vers Beton gepubliceerd.

Stadsvernieuwing 1.0 is, kennelijk, voor de gemeente de referentie om zeggenschap van bewoners in het woondomein vandaag de dag inhoud en vorm te geven. Laten we daarom eens kijken wat dat vroeger inhield én hoe bewoners de zeggenschap weer zijn kwijtgeraakt. Misschien wordt dan duidelijker wat ervoor nodig is om die zeggenschap terug te veroveren. […]

De zeggenschap van bewoners van die tijd kwam voort uit een combinatie van democratiserings- en emancipatiebewegingen en was ingebed in een levendige sociale en culturele infrastructuur van bestaande en nieuw gecreëerde plekken.

Stadsvernieuwing 1.0 wijkt dus behoorlijk af van de huidige praktijk. Nu is er de mogelijkheid tot inspreken, toen was er sprake van een brede ‘tegenbeweging’. Nu leeft de veronderstelling dat de individuele bewoner/burger die rol wel even kan oppakken, toen ging men uit van de vaststelling dat tegen de kennis en het organisatievermogen van de overheid alleen tegenwicht geboden kon worden als ook de bewoners daarover konden beschikken. Toen leefde het idee dat de kennis en creativiteit die nodig is voor vernieuwing van onderop moest worden ontwikkeld, en feitelijk gerealiseerd werd door een coalitie van bewoners en kritische, betrokken professionals. Nu hebben we een uitgekleed overheidsapparaat en middenveld waarin de kennis en de vaardigheden voor zo’n samenwerking niet meer bestaan. […]

Maar er is goed nieuws. De kritiek van de evaluatiecommissie NPRZ is tegelijkertijd een teken dat er een tegenbeweging aan het ontstaan is. Zonder het luidruchtige protest van de Tweebossers, opgewekt door de straatvergaderingen van Menno Janssen, de door Agnes Verweij gearrangeerde ontmoeting van de Tweebossers (en Wielewalers) met Leilani Farha rapporteur Huisvesting van de Verenigde Natie en de spandoeken van Cultural Workers United. De persoonlijke aandacht en morele steun van Recht op de Stad en De Woonopstand, het spreekuur van de Bond Precair Wonen voor de tijdelijke bewoners, de expositie met foto’s en persoonlijke verhalen van Joke Schot & Roland Huguenin, het theaterstuk ‘Dit is de Tweebosbuurt’ van Joost Roskam van het Rotterdams Wijktheater, de WORM-radio-uitzendingen van Fucking Good Art, artikelen in Vers Beton, een afscheidsdag met concerten, animaties, spoken word en een stille tocht. Zonder al deze vormen van activisme, doordenken en solidariteit, én de publiciteit die dit opleverde, had de evaluatiecommissie NPRZ de zeggenschapskwestie waarschijnlijk over het hoofd gezien.

Ik denk daarom dat we kunnen vaststellen dat er een beweging en een taal aan het ontstaan is die het systematisch negeren van de stem, de belangen en gevoelens van bewoners heeft doorbroken. Een taal die percentages vervangen door gezichten en namen. […]

Stadsvernieuwing 2.0 zou niet alleen ruimte moeten bieden voor meepraten, maar ook voor tegenspraak. Niet alleen over uitvoeringskwesties, ook over de uitgangspunten. Bijvoorbeeld over de rol van de ontwikkelaars, en over dat hardnekkige balans-idee dat nu door minister De Jonge met zijn 30% sociale woningbouwregeling regionaal wordt uitgerold.

Voor het maken van een sociaal statuut zijn de eerste stappen gezet, maar als het gaat om de voorwaarden zitten we nog vast in oud beleid. Dat moet veranderen.

Lees de hele tekst hier.

Foto: Joke Schot

Brief aan de gemeenteraad over herziening Woonvisie

Op 12 oktober vergadert de gemeenteraadscommissie Bouwen, Wonen en Buitenruimte (BWB) over de Woonvisie. Op de agenda staan onder andere het rapport van de Rekenkamer Rotterdam ‘Thuis in cijfers’ (lees hier onze reactie) en de Voortgangsrapportage Woonvisie over 2021. Op 20 oktober vergadert de hele gemeenteraad over de Woonvisie. De komende tijd zal het College van B&W met de raad een nieuw Woonakkoord opstellen.

Wij schreven in een brief aan de gemeenteraadsleden het volgende:

Recht op de stad is voortgekomen uit een gedeelde overtuiging dat de in 2016 opgestelde Woonvisie voor Rotterdam, die leidend is voor het woonbeleid tot 2030, desastreus is voor vele Rotterdammers. Wij zijn dan ook verheugd dat het College heeft aangekondigd met uw raad een nieuw Woonakkoord te zullen opstellen. Tegelijkertijd zien wij dat het Coalitieakkoord ‘Eén stad’ geen afscheid neemt van het zeer problematische fundament van de vigerende Woonvisie, namelijk het idee dat onze stad niet in ‘balans’ zou zijn. Daarnaast vrezen wij dat een aantal prangende problemen nog geen aandacht hebben van uw College. Graag geven wij u de volgende overwegingen mee.

Onze oproep aan uw raad

Recht op de stad roept u allereerst op om alle plannen voor onnodige sloop- en renovatie van straten, buurten of blokken te stoppen. Daar zijn verschillende dringende redenen voor:

  1. De wooncrisis en energiecrisis brengen betaalbare huisvesting voor velen in gevaar: juist nu – gezien de actuele ontwikkelingen die vele Rotterdammers in nood brengen – past het niet dat Rotterdam blijft inzetten op onnodige sloop of renovatie met als doel het aantal woningen in de sociale sector te verminderen.
  2. De cijfers waarop de Woonvisie en de keuze voor vermindering van de sociale woningvoorraad en onnodige sloop- en renovatie zijn gebaseerd blijken drijfzand, aldus het rapport van de Rekenkamer Rotterdam.
  3. De positie van bewoners die geconfronteerd worden met herstructurering moeten eerst zijn vastgelegd in het stedelijke sociaal statuut, zodat hun recht op zeggenschap en recht op terugkeer voor wie dat wil zijn gewaarborgd. Alleen zo kan het leed voor bewoners in de toekomst worden voorkomen.
  4. Voor ingrijpende sloop en renovatie (herstructurering) moet eerst een gedegen afwegingskader komen, zoals de Rekenkamer aanbeveelt, waarin volgens ons naast financiële indicatoren ook milieu- en klimaatimpact, cultuurhistorische waarde en sociale effecten moeten worden meegewogen.

Wij vragen hierbij uw aandacht voor de verhalen van getroffen bewoners – naast corporatiehuurders ook eigenaar-bewoners en particuliere en tijdelijke huurders – van de Tweebosbuurt, de Wielewaal, de Pompenburgflat, Patrimonium’s Hof, het HKT-blok, de Fazantstraat, de Veldstraat, Gerdesia-Midden, de Violier- en Rozemarijnstraat en vele andere buurten en straten die nog geconfronteerd zullen worden met het sloop- en gentrificatiebeleid (op onze website vindt u een overzicht).

Lees de hele brief hier.

De vergadering van de commissie BWB is woensdag hier live te volgen.

Het is mogelijk om in te spreken voorafgaand aan het debat, aanmelden kan bij de griffie.

Foto: Joke Schot

Brandbrief: ‘Nationale Prestatieafspraken corporatiesector lossen wooncrisis niet op.’

Recht op de stad ondertekende deze oproep van de landelijke actiecoalitie Woonopstand. Ook huurdersorganisaties en andere bewoners- en  actiegroepen kunnen ondertekenen: stuur een email naar [email protected].

De Nationale Prestatieafspraken over de sociale huursector die momenteel worden opgesteld zijn gestoeld op een verdere marginalisering van de sociale huursector. De afspraken zijn niet alleen onvoldoende om de volkshuisvesting te versterken, maar leiden zelfs tot verdere flexibilisering van huur en verslechtering van de positie van huurders. Op 30 juni worden deze afspraken tussen Rijk, Aedes, VNG, IPO en de Woonbond definitief gemaakt. Dit mag niet gebeuren!

Woonopstand roept op:

  • Minister De Jonge: voeg daad bij woord en geef het recht op huisvesting daadwerkelijk invulling, door meer geld te investeren in een breed toegankelijke volkshuisvesting waarin beschikbaarheid, woonzekerheid, betaalbaarheid en zeggenschap centraal staan.
  • Woonbond: kom op voor de rechten en belangen van de (toekomstige) huurders en ga niet akkoord met dit voorstel voor nationale prestatieafspraken. Eis en bewaak dat deze afspraken de positie van (toekomstige) huurders niet verder verslechteren.

Lees hier de hele brandbrief, een gedetailleerde toelichting en de conceptversie van de Nationale Prestatieafspraken die met ons gedeeld zijn.

Reactie op coalitieakkoord ‘Eén Stad’ 2022-2026

Recht op de stad is begin 2021 opgericht uit onvrede met de Woonvisie en het sloop- en gentrificatiebeleid dat daaruit volgt. Daarnaast zien we dat het tekort aan betaalbare woningen en andere problemen heel veel Rotterdammers treft. We presenteerden vorig jaar ons ‘betere plan voor wonen in Rotterdam’ waarin wij pleiten voor een nieuwe koers in het woonbeleid. Helaas zien we dat de nieuwe coalitie in haar akkoord voor 2022-2026 vooral wil doorgaan op de oude lijn. De voorgestelde plannen zijn ontoereikend om de vele verschillende problemen aan te pakken. We dringen erop aan om het woonbeleid te herzien en daarbij het recht op huisvesting voor de huidige en nieuwe Rotterdammers centraal te zetten.

De coalitie zegt de komende jaren vooral te gaan inzetten op de uitvoering. Veel plannen in het akkoord zijn niet concreet gemaakt. De precieze uitwerking en uitvoering zal bepalen of deze plannen de komende vier jaar daadwerkelijk positief bijdragen aan een stad waar het fijn en betaalbaar wonen is voor iedereen. Recht op de stad en veel andere Rotterdammers zijn daar graag bij betrokken. Op zeven punten doen we de volgende aanbevelingen.

1. Een Rotterdam zonder dakloze mensen en precair wonenden

Woonbeleid zonder aandacht voor de duizenden mensen die (dreigend) dakloos zijn of precair wonen. Toch zijn zij de vergeten groepen in het coalitieakkoord dat ons ‘één Rotterdam’  belooft. Het is teleurstellend om te constateren dat de coalitie de meest kwetsbare groepen in de kou laat staan, onder hen niet alleen ongedocumenteerde mensen en arbeidsmigranten, maar ook mensen die scheiden of hun baan verliezen en de vele huurders die te duur, tijdelijk of onzeker wonen. Het is een hardvochtig beleid om vluchtelingen te zien als een last en te weigeren hen te huisvesten.

Vaak ervaren kwetsbare mensen op meerdere fronten problemen, maar in veruit de meeste gevallen staat een gebrek aan (vaste) huisvesting op nummer 1. Dat vraagt om een integrale, niet-verkokerde hulpverlening, en een herziening van de urgentievoorwaarden. De coalitie moet een duidelijke tijdlijn uitzetten om dakloosheid uit te bannen voor 2030. Breid de bewezen effectieve Housing First-aanpak uit en voorkom dakloosheid door het tegengaan van huisuitzettingen, schulden en armoede en het bevorderen van woonzekerheid en huurbescherming (met een minimale opzegtermijn van drie maanden), ook in de particuliere huursector.

2. Herzie uitgangspunt Woonvisie

De coalitie kondigt aan de Woonvisie te herzien. De aankondiging is te weinig concreet om te beoordelen, maar uit het feit dat een ‘divers woningaanbod’ en ‘wooncarrière’ nog steeds centraal staan leiden we af dat het uitgangspunt van de Woonvisie, ‘wijken in balans’, overeind blijft. We hebben herhaaldelijk opgeroepen om juist dit uitgangspunt te herzien, zodat er gebouwd wordt voor en met huidige en nieuwe Rotterdammers vanuit het uitgangspunt ‘stad voor iedereen’. Dit geldt ook voor de pijler ‘Wonen’ van het NPRZ. Verder pleiten wij voor het behoud en vergroten van het aantal woningen in de sociale sector, gezien de betaalbaarheidscrisis voor veel mensen met een laag en middeninkomen en de lange wachtlijsten voor sociale huurwoningen.

Er is nooit onderzoek gedaan naar mogelijke mensenrechtenschendingen in de Tweebosbuurt, een oproep die vijf Speciale Rapporteurs van de Verenigde Naties deden in juni 2021. De Rapporteurs spraken ook hun zorgen uit over de Woonvisie en het NPRZ. We roepen de coalitie op om alsnog onderzoek te laten doen naar de gebeurtenissen in de Tweebosbuurt, onder andere door mensenrechtenexperts en de Rotterdamse Rekenkamer.

De huidige Woonvisie is vooral een visie op de woningvoorraad, terwijl we een visie op wonen nodig hebben, waarin het recht op huisvesting centraal staat en alle aspecten van dat recht – onder meer betaalbaarheid, beschikbaarheid, woonzekerheid, kwaliteit, toegankelijkheid, zeggenschap, non-discriminatie en rechtsbescherming – aan bod komen. Te veel Rotterdammers genieten geen woonzekerheid. De gemeente moet hier zelf ook voortrekkersrol in nemen en stoppen met de samenwerkingen met antikraakbureaus en op een ethisch verantwoorde manier met haar leegstand omgaan. Breid de gratis huurteams uit naar alle delen van de stad en maak juridische ondersteuning ook beschikbaar voor tijdelijke huurders. Zorg ervoor dat de regels voor verhuurders niet vrijblijvend zijn en huisjesmelkers geen kans meer krijgen. Maak leegstand voor eigenaren duur en maak die woonruimte beschikbaar voor huisvesting van urgent woningzoekenden.

3. Versterk de koppeling tussen woonbeleid en klimaatbeleid

Het is hoopvol dat de nieuwe wethouder voor wonen en bouwen ook klimaat in haar portefeuille heeft. Maar voor wie klimaatverandering een halt wil toeroepen, is het onnodig slopen van bouwkundig goede gebouwen niet uit te leggen. Inzetten op verduurzaming en een isolatie-offensief is dan ook niet voldoende. Vanwege de hoge CO2 emissies en afvalstromen die vrijkomen bij slopen, is dat in toenemende mate onverantwoord, zeker als het om relatief energiezuinige woningen met een goed energielabel gaat, zoals in de Pompenburg. Zet in plaats van sloop in op renovatie en dan in eerste instantie van het corporatiebezit met de slechtste energielabels. Bij plannen voor grootschalige aanpak van woningen of herstructurering, moet een vergelijking van de duurzaamheidseffecten voor renovatie versus sloop-nieuwbouw standaard onderdeel zijn van de planvorming, waardoor vaker gekozen zal worden voor renovatie. Wij pleiten voor het behoud van de Pompenburgflat.

4. Versterk en verbreed het Rotterdams sociaal statuut

Vertrekkend wethouder Kurvers heeft in 2021 een start gemaakt met het Rotterdams sociaal statuut, waarin de positie en rechten worden vastgelegd van bewoners die te maken krijgen met grootschalige sloop- of renovatie van hun straat, blok of buurt. Het is goed dat deze coalitie dat wil voortzetten. Maar het moet verder gaan dan ‘participatie’ voor huurders. Zet in op volwaardige zeggenschap en maak dit ook mogelijk voor particuliere huurders, bewoner-eigenaren en tijdelijke huurders die te maken krijgen met herstructurering. Vermijd het gebruik van oneigenlijke middelen zoals de Wet voorkeursrecht gemeente en onteigening voor sloop. Ga met bewoners in gesprek en bied hen de mogelijkheid om bij te dragen en te blijven als zij dat willen. Het recht op terugkeer voor bewoners in hun eigen buurt tegen een betaalbare huur moet centraal staan. Wij pleiten hiervoor in het complex Violier-Rozemarijnstraat in Bloemhof.

Zeggenschap voor bewoners realiseren vraagt ook om transparantie. De prestatieafspraken moeten te allen tijde volledig openbaar zijn. Datzelfde geldt voor overeenkomsten tussen ontwikkelaars, corporaties en de gemeente. Maak ook de unsollicited proposals openbaar en laat Rotterdammers  erover mee beslissen.

5. Bouw meer in het sociale en middensegment

Recht op de stad pleit voor een verdeelsleutel van 40% sociaal, 40% midden en 20% hoger/top voor nieuwbouw. In de afgelopen jaren werd de helft van de nieuwbouw in het hogere en topsegment gebouwd. Het aanbod was hiermee veel groter dan de vraag: er bleken veel dure nieuwbouwwoningen leeg te staan. Hoewel in het akkoord wordt erkend dat er een tekort is aan betaalbare woningen en de prijzen de pan uit stijgen, kiest deze coalitie er niet voor om daadwerkelijk meer in het betaalbare segment te bouwen. De huidige verdeelsleutel van 20% sociaal, 30% midden, 30% hoger en 20% topsegment blijft in de komende vier jaar nagenoeg hetzelfde: het middensegment gaat naar 35%, het topsegment naar 15%. Dit strookt niet met de keuze om te bouwen “vooral voor starters, sociale stijgers in de wijk, studenten, mensen met een kleine beurs en mensen met een middeninkomen”: voor deze groepen blijft bijna de helft van de nieuwbouw onbereikbaar en voor een deel van deze groepen is ook het middensegment te duur. De belofte om pas vanaf 2026 meer in het sociale en middensegment te gaan bouwen past niet bij de wooncrisis die nu urgent is.

De coalitie wil de sociale grondprijzen verhogen. Dit maakt het realiseren van goede sociale woningbouw moeilijker. Het plan is al eerder geopperd door D66, Leefbaar Rotterdam, VVD. Wij riepen toen al op om actief grondbeleid te maken, in plaats van het ene gat te dichten met het andere. De betaalbaarheid van koop –en huurwoningen kan grotendeels opgelost worden door te werken met erfpachtconstructies.

Ondertussen worden, bijvoorbeeld in het centrum maar ook in andere wijken, veel betaalbare sociale huurwoningen geliberaliseerd. Zo verdwijnt het sociale segment uit sommige wijken. De coalitie lijkt zich onvoldoende bewust van het effect van het fors opdrijven van huurprijzen: door de hoge woonlasten verhuizen mensen zo snel mogelijk weer. Sociaal wordt er niks opgebouwd in zo’n wijk en dat heeft negatieve impact op de leefbaarheid.

6. Beëindig de Rotterdamwet

Het vorige college heeft ervoor gekozen de inzet van de inkomenseis van de Rotterdamwet (artikel 8) niet te verlengen. Het is onduidelijk of de coalitie deze lijn doorzet. In elk geval kondigt het akkoord aan om door te gaan met ‘selectief toewijzen’, iets dat ook kan via het voorrang verlenen aan groepen met bepaalde sociaaleconomische kenmerken (artikel 9). We wijzen erop dat het effect van op deze manier voorrang verlenen hetzelfde is als het uitsluiten van mensen met een kwetsbare sociaaleconomische positie, iets dat indirect mensen met een migratieachtergrond en mensen met een beperking of chronische ziekte harder raakt.

De coalitie zegt open te staan van andere instrumenten die hetzelfde bereiken. Die alternatieven zijn er. In een stad waar geen plek is voor uitsluiting, zoals we in het akkoord lezen, moeten alternatieve oplossingen die geen inbreuk maken op rechten en geen groepen uitsluiten de voorkeur krijgen boven de Rotterdamwet.

7. Schep coöperatieve condities

Voor coöperatieve woonvormen reserveert het college een gelijk bedrag als het actieplan van de afgelopen jaren. Dat bood echter weinig echte kansen, en bouwde onvoldoende aan goede condities voor succes. Wil het college hier écht iets mee, dan is een nieuw beleid nodig. We herinneren D66 en DENK aan het manifest ‘coöperatieve condities’ dat zij voor de verkiezingen mede-ondertekenden, en dagen de wethouder uit hierin haar ambities om te zetten in passend, nieuw beleid.

Burgertop Rotterdam Zuid 14 mei 2022

Update 6 mei: de Burgertop is vanwege te weinig aanmeldingen afgelast

Op zaterdag 14 mei is er in Ahoy een bijeenkomst voor bewoners van Rotterdam Zuid: de BurgerTOPZuid2022. Alle bewoners van 16 jaar en ouder kunnen meepraten over het Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ) en over hoe bewoners beter betrokken kunnen worden bij het programma. Het NPRZ gaat onder meer over het woonbeleid op Zuid.

Het NPRZ loopt nu tien jaar. De burgertop is onderdeel van de tussentijdse evaluatie die dit jaar wordt gedaan. De uitkomsten van de burgertop worden gebruikt om de volgende tien jaar van het NPRZ mede vorm te geven, aldus de website.

Aanmelden voor de BurgerTOPZuid2022 kan via www.burgertopzuid2022.nl. De gesprekken vinden plaats aan ronde tafels in groepjes van 6 bewoners, met een voorzitter en een verslaglegger. Je kunt meedoen in de ochtend of in de middag.

Ons standpunt over het NPRZ en wonen

Onder het NPRZ vallen ook de sloop- en renovatieprojecten in onder andere de Tweebosbuurt, Wielewaal, Zinkerblok, Dahliablok, Mijnkintbuurt, Fazantstraat, Veldstraat en de 2e Carnissestraat. Een langere lijst van buurten en straten vind je in bijlage 2 van het Uitvoeringsdocument (pdf, pagina 81).

Recht op de stad is zeer kritisch over het buurt- en woonbeleid dat in het kader van het NPRZ wordt uitgevoerd. Net als in de gemeentelijke Woonvisie, staat het idee van ‘wijken in balans’ centraal. Dat betekent dat in wijken met relatief veel goedkope woningen een deel van de woningen wordt gesloopt of gerenoveerd en zo wordt vervangen door duurdere woningen. Dit heeft als gevolg dat de meeste oorspronkelijke bewoners gedwongen worden om te verhuizen om plaats te maken voor huishoudens met een hoger inkomen (‘gentrificatie’).

Recht op de stad is niet tegen gemengde wijken, maar wij vinden dat dit niet ten koste mag gaan van de oorspronkelijke bewoners. Vaak vinden deze grootschalige sloop- en renovatieprojecten plaats zonder goed overleg met de bewoners en kunnen zij niet terugkeren naar de nieuwe woningen. Dit heeft een grote negatieve impact op het leven van bewoners. In meerdere buurten zijn bewoners hiertegen in verzet gekomen. Recht op de stad pleit daarom voor het vastleggen van het recht op zeggenschap in een stedelijk Sociaal Statuut. Ook pleiten we voor menging door nieuwe woningen toe te voegen, in plaats van door het vervangen van een deel van de bewoners.

Daarnaast vindt Recht op de stad dat de doelen van de Woonvisie en het NPRZ herzien moeten worden, nu er door de wooncrisis in de stad al een stuk minder betaalbare woningen zijn en het doel van de Woonvisie voor 2030 nu al is behaald.

Onze input voor de evaluatie

In aanloop naar de burgertop heeft Recht op de stad tijdens een wijkgesprek, waar ook directeur Marco Pastors aanwezig was, input gegeven voor de burgertop. Wij hebben benadrukt dat het uitgangspunt en het doel van NPRZ moeten worden aangepast: ‘wijken voor iedereen’ in plaats van ‘wijken in balans’. Geen gentrificatie, maar woonbeleid voor en met Zuid. Daarnaast moet het recht op zeggenschap voor bewoners worden vastgelegd, zodat zij in een vroeg stadium kunnen meepraten over plannen voor hun buurt en in geval van sloop of renovatie recht op terugkeer naar hun woning hebben.

Naast de gesprekken met bewoners loopt er ook een evaluatieonderzoek door een extern onderzoeksbureau. Op verzoek van de onderzoekers heeft Recht op de stad eerder deze maand bewoners uit verschillende buurten bij elkaar gebracht om te vertellen over hun ervaringen met het woonbeleid van NPRZ. Zodra het onderzoeksrapport beschikbaar is publiceren we hier een link.

(c) Joke Schot

Bewoners op Zuid: Praat mee over het NPRZ

Bewoners op Zuid worden uitgenodigd om mee te praten over het NPRZ (Nationaal Programma Rotterdam Zuid), een 20-jaar durend programma om achterstanden op Zuid aan te pakken. Dit jaar is het NPRZ halverwege en wordt het programma geëvalueerd. Op 14 mei is er een burgertop waar Zuiderlingen kunnen meepraten (aanmelden is mogelijk vanaf 21 april).

Voorafgaand aan de burgertop worden een aantal gesprekken gevoerd met bewoners. De gesprekken met bewoners en de burgertop bieden bewoners op Zuid de kans om hun stem te laten horen over de manier waarop het NPRZ wordt uitgevoerd en hoe er met bewoners wordt omgegaan. Dit is belangrijk, omdat er in de afgelopen 10 jaar plannen zijn gemaakt zonder de bewoners erbij te betrekken.

Het eerste online gesprek is al geweest. De volgende gesprekken zijn op:

  • 11 april (online),
  • 13 april (Beverwaard, over veiligheid),
  • 19 april (Vreewijk, over wonen),
  • 21 april (online).

Kijk op de NPRZ-website voor meer informatie en hoe je kunt meedoen of aanmelden.

Kritisch over ‘wijken in balans’

Een belangrijke pijler van het NPRZ is ‘wonen’. Recht op de stad is hier heel kritisch over. Een groot deel van de Woonvisie valt op Zuid samen met het NPRZ. Het idee van ‘wijken in balans’ staat centraal in zowel het NPRZ als de Woonvisie. ‘Wijken in balans’ betekent dat in wijken met relatief veel goedkope woningen een deel van de woningen wordt gesloopt of duurder gemaakt. Dit heeft als gevolg dat de meeste oorspronkelijke bewoners gedwongen worden om te verhuizen om plaats te maken voor huishoudens met een hoger inkomen (‘gentrificatie’).

Onder andere in de volgende buurten zijn of worden sloop- en renovatieprojecten uitgevoerd onder de vlag van het NPRZ: Tweebosbuurt, Wielewaal, Zinkerblok, Dahliablok, Mijnkintbuurt, Fazantstraat, Veldstraat en de 2e Carnissestraat.

Recht op de stad is niet tegen gemengde wijken, maar wij vinden dat dit niet ten koste mag gaan van de oorspronkelijke bewoners. Vaak vinden deze grootschalige sloop- en renovatieprojecten plaats zonder goed overleg met de bewoners en kunnen zij niet terugkeren naar de nieuwe woningen. Dit heeft een grote negatieve impact op het leven van bewoners. In meerdere buurten zijn bewoners hiertegen in verzet gekomen. Recht op de stad pleit daarom voor het vastleggen van het recht op zeggenschap in een stedelijk Sociaal Statuut. Ook pleiten we voor menging door nieuwe woningen toe te voegen, in plaats van door het vervangen van een deel van de bewoners.

Daarnaast vindt Recht op de stad dat de doelen van de Woonvisie en het NPRZ herzien moeten worden. In tijden van een wooncrisis en een tekort aan betaalbare woningen zouden er geen betaalbare woningen gesloopt moeten worden. Door de stijgende huizen- en huurprijzen zijn er in Rotterdam al veel minder betaalbare woningen en is het doel van de Woonvisie voor 2030 nu al behaald. De plannen om goedkope woningen te slopen of duurder te maken door renovatie of liberalisering zouden dus van tafel moeten.

Het NPRZ is er voor bewoners en het programma moet dus ook ten goede komen aan de mensen op Zuid.

Lees meer over het voorstel van Recht op de stad in ‘het betere plan voor wonen’.

Lees meer over het NPRZ op hun website, bijvoorbeeld in het Uitvoeringsplan voor 2019-2022.

Duurzame renovatie of verkwistende sloop/nieuwbouw?

Op 3 januari 2022 stond in het AD een interview met een even intrigerende als verontrustende titel ‘Dit is de man die met zijn projecten de Rotterdamse skyline ingrijpend gaat veranderen’. Die man is architect en projectontwikkelaar Nanne de Ru van Powerhouse Company en RED Company. Het verhaal is een showcase, waarin De Ru de ruimte krijgt om zijn plannen voor Rotterdam te promoten.

 

© foto Joke Schot 2021

Enkele leden van Recht op de stad lezen hoe de gemeente Rotterdam de stad laat katapulteren naar het verwezenlijken van een grote droom: een skyline die aansluit bij de serieuze spelers in de wereld. Reden voor interne discussie en een reactie.

Op 6 september 2021 werd het Global Center on Adaptation (GCA), het prestigieuze internationaal klimaatcentrum geopend, dat zich onlangs heeft gevestigd in het gloednieuwe floating office in de Rijnhaven. De Ru tekent voor de ontwikkeling van dit drijvende kantoorgebouw, dat wordt omschreven als het grootste ter wereld. Aan hoogwaardigheidsbekleders gaf hij uitleg over de duurzame en innovatieve kwaliteiten van zijn gebouw. Met Koning Willem-Alexander en voormalig VN-baas Ban Ki-moon in zijn kielzog, lijkt De Ru het gelijk naar zijn zijde te trekken.

Het verhaal in de krant is primair gericht op de man die met zijn projecten zijn stempel gaat drukken op het Rotterdam van de toekomst. De Ru is de drijvende kracht achter enorme bouwprojecten, met duizenden woningen in torens van meer dan 200 meter hoog, “want het moet veel hoger dan die stompjes tot 150 meter” zo zegt hij. De Ru gaat de komende jaren groots uitpakken met Rise aan het Hofplein, transformatie van fabriekscomplex Codrico aan de Rijnhaven en Brutus in het Merwe- Vierhavengebied.

Rotterdam genereert als grootste havenstad van Europa, nog altijd een ongekend grote uitstoot. Gezien de te verwachten verdere uitdijing van de energiecrisis en een toename in de inzet van fossiele brandstoffen, zullen de klimaatdoelen verder worden vooruitgeschoven en is de inschatting dat een temperatuurstijging van meer dan 1,5 graden realiteit wordt, gegrond.

Daarnaast mag worden vastgesteld dat de ambities om te ‘bouwen-bouwen-bouwen’, nauwelijks of geen raakvlakken heeft met afwegingen die een duurzame toekomst als uitgangspunt hanteren. Sloop, nieuwbouw en schaalvergroting zijn en blijven dominante uitgangspunten. De gemeente Rotterdam denk vooral in grote volumes beton, staal, glas en asfalt, en laat buiten beschouwing dat de productie van al die nieuwe bouwmaterialen, de sloop van enorme gebouwen en het megatransport daarvan, gigantische CO2 emissies en afval tot gevolg hebben.

Op Doordenkavond #4 over ‘Slopen of renoveren, een duurzame afweging op 10 januari jl. lichtten experts  Jan Willem van de Groep en Jan Jongert van Superuse studios dit probleem toe.

Recht op de stad komt tot de conclusie dat nu het moment is om een alarmerend signaal te geven en te onderzoeken wat er nodig is en kan worden gedaan om een andere koers te nemen. Om een catastrofe te voorkomen moet we nu ingrijpen.

Samen met Bewonerscommissie Behoud Pompenburg stelt Recht op de stad voor om af te zien van sloop van woongebouw De Pompenburg (in 1980 gebouwd door Carel Weeber) en de andere gebouwen binnen het project Rise, en in plaats daarvan te kiezen voor transformatie. Maak van deze transformatie een pilot om te komen tot een cultuuromslag in het denken over stedenbouwkundige vraagstukken, stadsvernieuwing, transformatie en behoud van maatschappelijke- en cultuurhistorische waarden. Betrek in alle overwegingen biodiversiteit, ecologisch evenwicht en het per direct voorkomen van CO2 uitstoot om verdere klimaatverandering te stoppen.

Recht op de stad en Bewonerscommissie Behoud Pompenburg deden dit voorstel eerder deze week in een gezamenlijke brief aan de gemeente, de directie van woningcorporatie Havensteder en de directies van Powerhouse Company en Red Company.  Wij gaan graag in gesprek met deze partijen en hebben aangeboden te faciliteren in het betrekken van experts die een zinvolle bijdrage kunnen leveren aan een alternatief voor de locatie Pompenburg.

Lees onze brandbrief hier

Impressie van hoogbouwprojecten die de komende jaren worden gerealiseerd

© foto Joke Schot 2021

 

© foto Joke Schot 2021

 

© foto Joke Schot 2021

 

© foto Joke Schot 2021

 

© foto Roland Huguenin 2021

 

Helmuth Tjemmes, fotograaf, activist en bewoner van De Pompenburg © foto Joke Schot 2021

 

© foto Roland Huguenin 2021

 

© foto Roland Huguenin 2021

Tien partijen tekenen Coöperatieve Condities voor Rotterdam

Tien Rotterdamse partijen ondertekenden op maandag 14 maart, tijdens onze laatste Doordenkavond in het Gemaal op Zuid, de Coöperatieve Condities voor Rotterdam: 50PLUS, BIJ1, DENK, CU, D66, GL, PvdA, PvdD, Socialisten 010 en SP. Zij hebben hiermee de belofte gedaan om zich de komende jaren in te zetten om wooncoöperaties nu echt van de grond te krijgen!

NB: enkele handtekeningen ontbreken omdat niet alle partijen maandag aanwezig konden zijn om te ondertekenen

Coöperatieve Condities voor Rotterdam

Betaalbaar wonen, met goede kwaliteit, zorgeloos en solidair, ook op de lange termijn. Dat is wat wij als burgers zélf kunnen voorzien wanneer we in wooncoöperaties bouwen aan de stad. Een bewezen kwaliteit in het buitenland, een opkomende bouwstroom in Nederland, en vooralsnog een belofte voor Rotterdam.

Wij hebben kennis, ideeën, ambitie, ontwikkelkracht. Maar dat is niet genoeg. Coöperatief wonen vraagt ook de juiste condities vanuit de stad. Het wordt tijd dat Rotterdam daar in de komende periode, ongeacht de kleur van het stadsbestuur, werk van gaat maken.

Wij, betrokken Rotterdamse initiatieven, stellen vanuit Recht op de Stad voor dat Rotterdam werk gaat maken van deze zes coöperatieve condities:

  1. Een heldere definitie voor wooncoöperaties helpt iedereen.
  2. Sluit met grondbeleid, vastgoed en taxaties aan op die definitie van wooncoöperaties.
  3. Beperk de coöperaties niet tot middenhuur: coöperaties zijn juist voor iedereen.
  4. Organiseer een Rotterdamse financieringsfonds voor de start van nieuwe coöperaties.
  5. Neem (beheer)coöperaties op in de prestatieafspraken tussen gemeente en corporaties.
  6. Locaties, locaties, locaties: het begint bij grond.

We nodigen alle politieke partijen uit om zich uit te spreken over deze coöperatieve condities. Na vier jaar proberen, is het tijd om er nu echt samen werk van te maken.

Recht op de Stad
21 februari 2022

Afzenders:

Rotterdamse initiatiefnemers en (ex)pilots:

Stad in de Maak, Piet Vollaard

Het Rotterdams Woongenootschap, Arie Lengkeek

Vereniging de Roos, Erik Jutten

Unie van en voor Wielewaalers, Wil de Ben

W1555, Floris Schiferli

Bewonersvereniging Zelfbeheer Hoek Teilingerstraat, Marie-Annet van Grunsven

De Nieuwe Blauwen, Mattijs Bracke

Initiatiefgroep Mathenesse aan de Maas, Annemarie Sour

Initiatiefnemers Putsebocht, Thomas Steigenga

Initiatiefgroep Tweebosbuurt, Wim R. Leewis

Initiatiefgroep Zoutziedersstraat ‘Das Leben ist kein Ponyhof’/Carolien Hoogland

Bouwenmetdeburen, Laura Weeber

Lees hier de hele tekst van het voorstel.

Foto: Joke Schot (lancering Recht op de stad 7 maart 2021)

Weer een mislukte pilot coöperatieve woonvormen

Bewoners van de Burgemeester Roosstraat 25 tot 35 willen hun woningen van de gemeente kopen en een wooncoöperatie oprichten. De gemeente stelde de vraagprijs vast op 1,5 miljoen euro. Deze week schreven de bewoners, verenigd in Bewonersvereniging De Roos, onderstaande brandbrief. De gemeenteraad sprak erover in het actualiteitendebat van 17 februari. Rijnmond maakte een reportage. Update 23 februari: Projectontwikkelaar krijgt panden Roosstraat voor 1 euro, de buren moeten 1,5 miljoen betalen.

Maandag 21 februari gaat Doordenkavond #6 over coöperaties en andere vormen van ontwikkeling, eigendom en beheer (Leeszaal west, gratis, 20:00-22:00 uur).

L.S.,

Rotterdam heeft ingezet op het stimuleren van coöperatieve woonvormen. Naar aanleiding van een oproep daartoe door de gemeenteraad, heeft dit zelfs tot een Actieplan coöperatieve woonvormen geleid, met als doel initiatieven op weg te helpen en tot een aantal pilots te komen. Alhoewel de Gemeente mooie sier maakt met dit Actieprogramma, is de werkelijkheid voor de deelnemende groepen minder rooskleurig – of zelfs desastreus.

Wij, De Roos, zijn de 17 buren in het blokje “De Roos” in de Burgemeester Roosstraat. We zijn ook één van de deelnemers in zo’n pilot van het Actieprogramma.

Bewonersvereniging De Roos bewoont en beheert de woningen aan de Burgemeester Roosstraat 25-35 al zo’n 20 jaar. In 2000 hebben wij een opstalovereenkomst met de Gemeente gesloten voor een periode van 10 jaar. Deze is na 2010 telkens stilzwijgend verlengd.

In 2020 hebben wij contact gezocht met de Gemeente: de panden hebben inmiddels ingrijpend onderhoud nodig (funderingen, achtergevel) en zijn in de huidige toestand niet meer toekomstbestendig. Wij hebben de Gemeente in november 2020 verzocht om ofwel de opstalovereenkomst te verlengen, of de panden aan te kunnen kopen. De gemeente heeft daarop aangegeven het gesprek over een eventuele verlenging niet aan te gaan, maar dat over eventuele verkoop wel te spreken valt.

In 2021 is duidelijk geworden dat deze eventuele aankoop binnen de kaders van het Actieprogramma werd geplaatst – waarmee wij één van de pilots zijn geworden. Tegelijkertijd heeft de Gemeente gemeend de opstalovereenkomst éénzijdig te moeten opzeggen, waarvan wij op 27 juli 2021 per gerechtsdeurwaarder van op de hoogte zijn gebracht. In de opzegging is geen enkele motivatie meegegeven – maar de opstallen moeten per 27 juli van dit jaar leeg worden opgeleverd. Hiermee zijn de bewoners en leden van vereniging De Roos door de Gemeente in een bijzonder precaire situatie gemanoeuvreerd. De pilot moet slagen. In oktober 2021 ontvangt de vereniging een voorreservering onder voorwaarden: een vaste koopsom van anderhalf miljoen, renovatieplicht, en middenhuur. Uitgelegd wordt dat de tijdspaden, koopprijs én voorwaarden niet onderhandelbaar zijn. Van de vereniging wordt een sluitende business-case verwacht op basis van gestelde voorwaarden.

Na maanden van werk door de vereniging, maar ook van externe adviseurs, moeten we echter concluderen dat dit traject vanaf het begin onhaalbaar is geweest. Door de combinatie van de vraagprijs en de hoge bouwkosten moet door de vereniging circa 6 miljoen euro worden geïnvesteerd. De daaruit resulterende huren vallen ver boven de maximaal toegestane middenhuur. Er is op basis van de eisen van de Gemeente eenvoudigweg geen sluitende businesscase te maken – iets wat de gemeente zelf óók had kunnen uitrekenen.

Als pikant detail is de voorreservering op het laatste moment – vlak voor het indienen van onze business-case – door de Gemeente ingetrokken, op basis van haar interpretatie van het zg. ‘Didam’-arrest.

Het treurige resultaat is dat we als vereniging maandenlang aan het lijntje zijn gehouden. En daar sta je dan, als vereniging. We hebben hier honderden uren werk hier ingestoken. Maar daar sta je ook als bewoners: opstalovereenkomst opgezegd, warme interesse van de Gemeente over onze vorderingen voor de lege oplevering deze zomer – maar nooit een redelijke kans gekregen om de panden te verwerven.

In de inleiding tot het Actieprogramma stelt de wethouder: “Wij proberen initiatiefnemers zo goed mogelijk te ondersteunen om hun ideeën uit te werken tot haalbare en realistische plannen. Er zijn nog veel dingen die we moeten leren, maar die uitdaging gaan we samen met de initiatiefnemers aan.” De brochure laat prachtige plaatjes van spelende kinderen, jonge gezinnen en warm zittende senioren zien. In de werkelijkheid van de stad worden die kinderen, gezinnen en senioren straks hun huis uitgezet. Buur Sarah op 35 staat op het punt te bevallen. Oma Lenie op 29 kan het nog nauwelijks bevatten dat ze na een heel leven in deze straat straks haar “wooncarrière” elders mag zoeken. Haar toenemende vergeetachtigheid maakt de paniek er niet minder om.

In deze pijnlijke, teleurstellende ervaringen staan we niet alleen. Een korte rondgang langs andere initiatieven tot wooncoöperatie laten zien dat er nogal willekeurig lijkt te worden omgegaan met ondersteuning van pilotgroepen, dat niemand zich écht serieus genomen voelt, en – nog wel het belangrijkst – er nog niets van de grond is gekomen.

Dus vragen wij u: stad, is dit hoe je met je participerende burgers om wilt gaan? Raadsleden: is dit waartoe het Actieplan moet leiden? En wethouder: is inderdaad dit hoe u de uitdaging met de initiatiefnemers aan wilde gaan?

Rotterdam, 15 februari 2022

Website Bewonersvereniging De Roos

Foto: Joke Schot (lancering Recht op de stad 7 maart 2021)

Pagina 2 van 4

Mogelijk gemaakt door WordPress & Thema gemaakt door Anders Norén